Sevgili Peygamberimiz de: “Recep Allah’ın ayı, Şaban benim, Ramazan ümmetimin ayıdır.” (Süyûtî, Câmiü’s-Sağîr,Kenzü’l-Ummâl,) buyurarak üç ayların kendilerine has özelliklerini, güzelliklerini ve faziletini belirterek, bu mevsimin mü’minin yüzüne açılmış fırsat yelpazeleri olduğunu duyuruyor.

Rasül-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem üç aylarda:

“Allahım! Receb ve Şa’ban’ı hakkımızda mübarek kıl. Bizi Ramazan’a ulaştır.” (Ahmed b. Hanbel; Müsned) diye dua ederek; üç aylara yetişme sevincini, rahmet ayı Ramazana ulaşma özlemini, hasretini ve bu aya kavuşabilme iştiyakını her mü’minin gönlünde devamlı diri tutmasını istiyor.

Ebu Hüreyre rivayetiyle Peygamber Efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem buyurmuştur ki: Receb şehrullahdır. Şaban benim, Ramazan da ümmetimin ayıdır.

ŞABAN AYI’NIN FAZİLETİ

Peygamber (sav) şöyle buyururlar:

“Bu Receb ve Ramazan ayları arasında öyle faziletli bir aydır ki, insanların çoğu bundan gafildir. Bu öyle bir aydır ki, ameller, Âlemlerin Rabbine bu ayda yükseltilir. BU nedenle Ben de oruçlu iken amellerimin yükseltilmesini severim.” (Nesai, Savm, 70.)

Peygamber (sav) Efendimiz, “Şaban benim ayımdır.” Ayrıca “Şaban günahları temizleyendir” buyurarak Şaban ayının kadrini yüceltirdi. (Keşfu’l-Hafa,2 / 9.)

Allah Teala Hazretleri aylardan Receb, Şaban, Ramazan ve Muharrem aylarını ihtiyar etmiş ve bunlardan da Şaban ayı Efdali Enbiya sallallahü aleyhi ve sellem Efendimizin şehri olduğu için Şa’ban ayını faziletli kılmıştır. Şakkı Kamer Şa’ban ayında vuku bulmuştur.

“Şüphesiz ki Allah ve melekleri o peygambere çok salat ederler. Ey iman edenler, siz de ona salat edin tamin bir teslimiyette de selam verin.” (Ahzab; 56) ayeti celilesi de Şa’ban ayında nazil olmuştur.

SAHABE EFENDİLERİMİZ NELER YAPARDI?
Enes b. Malik -radıyallahu anh-den rivayet edildiğine göre:

* Sahabe-i Kiram Şaban hilalini görünce, kendilerini Kur’an-ı Kerîm okumağa verirler, çokça ve devamlı salat ü selam getirirlerdi.

* Ticaret erbabı borçlarını öderler, senelik hesaplarını toparlardı.

* Zenginler ise mallarının zekatını hesap eder, fakirlere dağıtırlardı ki, ihtiyaçlarını alabil-sinler. Sıkıntılarını giderebilsinler. Bu sayede toplum hep birlikte, neşe içinde heyecanlı, aşk ve vecd içinde Ramazanı yaşasın bayram yapabilsin.

* Hakimler, valiler, mahkumlarla görüşür, ekseriyetini afvedip, tahliye ederlerdi.

Görüldüğü gibi bu hadis-i şerif, ferdî, içtimaî yönüyle üç aylarımızı nasıl geçirmemiz gerektiğini, bizlere açık bir şekilde izah etmektedir. Her meslek gurubunun kendine özgü yapacağı vazifeleri her kesimden insanların aynı heyecanı yaşayabilmesi için dikkat etmesi gerekli davranışları olmalıdır.

BOL BOL KUR’AN’I KERİM İLE HEMHAL OLMAK
Sahabe-i kiram’ın bu mevsimde Kur’an’a yönelmeleri üzerinde hakikaten çokça durulmalıdır. Mü’minlere “şifa” olan Kur’an’la dolmak, onun öğütleriyle doymak mü’min için en büyük gıdadır. Damarlarında dolaşan kanın her zerresi, Kur’an nuruyla deveran eder mü’minde… Göz, kulak onun ışığı ile görür, işitir. Akıl, fikir, onun pırıltısıyla yolunu bulur. Mü’minin irfanı, firaseti Kur’an’la açılır. Öyleyse Kur’an’ı bilmemek, onu öğrenmemek, ondan uzak yaşamak ne büyük mahrumiyyettir.

Bildiği halde okumağa, düşünmeğe vakit bulamamak, Allah’ın arzında, zaman ve mekanında yaşayıp da O’nun kitabına vakit ayıramamak ne büyük gaflettir. “Allahım! bizi gafillerden, mahrum olanlardan eyleme” diye niyaz edelim Rabbımıza. Yalvaralım, yakaralım o Yüceler Yücesine…

Mü’min gafil olmamalı. Kur’an’ı hayatına yansıtma azmini, mücadele ve mücahedesini hiç bir an bırakmamalı. Çünkü o onunla vardır. Mü’minin varlığının yegane, biricik sebebidir.

Kur’an. Bu mübarek gün ve gecelerin aydınlığını fırsat bilerek Kur’an’la tanışmak, onu sevgiliden gelen mektup heyecanıyla okumak Kur’an ayı Ramazanı hatimlerle mukabelelerle karşılamak ne bahtiyarlıktır.

PEYGAMBERİMİZ BU AYDA ORUÇ TUTMAYA ÖZEL İTİNA GÖSTERİRDİ
(Şaban ayı orucu ile ilgili daha detaylı bilgi için tıklayınız)

Bu ayda oruç tutmaya özel itina gösteren Efendimiz’in bu ve Ramazan’ın dışında peşpeşe iki ay oruç tutmadığı kaydedilmektedir. (1) Şaban’ın tamamını oruçla geçiren (2) Peygamberimiz(s.a) “Ramazan’dan sonra en faziletli oruç hangisidir” sorusuna “Şaban” diye cevap vermiş ve şu ilavede bulunmuştur:

“Şaban, Ramazan’ı karşılamak içindir. (3) Gerektiğinde onu otuza tamamlayınız”. (4)

Şa’ban ayında “Berat gecesi” bulunmaktadır ki, ayın on beşinci gecesine rastlar.

Zeyd oğlu Üsame (ra), şöyle anlatıyor: “Yâ Resulallah! Sizin Şaban ayında tuttuğunuz kadar hiçbir ayda oruç tuttuğunuzu göremiyorum” dediğimde, Peygamber (sav) şöyle buyururlar:

“Bu Receb ve Ramazan ayları arasında öyle faziletli bir aydır ki, insanların çoğu bundan gafildir. Bu öyle bir aydır ki, ameller, Âlemlerin Rabbine bu ayda yükseltilir. BU nedenle Ben de oruçlu iken amellerimin yükseltilmesini severim.” (Nesai, Savm, 70.)

Duhan Süresi’nin “Biz onu mübarek bir gecede indirdik” (5) ayetinde geçen Leyle-i mübarek” ifadesi İbn Abbas tarafından “Berât gecesi” olarak tefsir edilmesine karşılık İkrime ve çoğu müfessirlerce “Kadir gecesi” diye açıklanmıştır (6). Bazı alimler de bu iki görüşü uzlaştırmaya çalışarak Kur’an’ın Berat gecesinde levhi mahfuzdan dünya semasına topluca indirilmesi ”inzal”, Kadir gecesinde de oradan Peygamber (s.a.v)’e parça parça indirilmesi “tenzil” şeklinde iki aşamalı nüzulünden söz etmişlerdir (7). Hz. Peygamber bu geceye dair şöyle buyurmaktadır. “Şa’ban’ın yarısı (Berat gecesi) olunca gecesini ibadetle, gündüzünü oruçla geçiriniz (8).

Bazı hadislerde de “müşrik, husumkâr, ebeveyne asi, zâlim, iffet düşmanı zani ve içki düşkünleri (tevbe edinceye kadar) hariç diğer kulların affedileceği” (9) bundan yararlananların Beni Kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısınca olacağı (10) zikredilmektedir. Burada kabile ve koyunlardan bahsedilmesi “affedileceklerin çokluğu”ndan kinâyedir.

ŞABAN AYINDA YAPILABİLECEK FAZİLETLİ AMELLER
Bu Şaban ayında Nebiyyi Ekrem sallallahü aleyhi ve sellem Efendimiz Hazretlerine çokça salavatı şerife getirilir.
Ramazanı Şerif gelmezden önce tevbe ve istiğfarla Ramazanı Şerifi istikbal için hazırlıklı bir vaziyette bulunarak ona göre ibadet ve taatımızı artırmaya sa’y ü gayret etmekliğimiz lazımdır. Şu içinde bulunduğumuz üç aylardan Recebi şerif geçmektedir.
Şaban ayı Ramazan’ın müjdecisi olmakla birlikte için hayırlı bir gece olab Berat Gecesini barındırmaktadır.
Nefis muhasebesi.
Kendimiz, ailemiz ve ümmeti Muhammed için bol bol dua.
“Allâhümme bârik lenâ fî Şaban ve belliğnâ Ramazan” duâsını her gün en az bir defa okumalı.
DİPNOTLAR: (1)-Tirmizî, Savm 36;Ebu Davud Savm, 57; İbn Mâce Sıyam, 4. / (2)- Buhari Savm, 52. / (3)-Tirmîzî, Zekât,28. / (4)- Buhari Savm,11. / (5)-Duhan,44/3. / (6)-Elmalılı a.g.e., IV, 2523. / (7)-Cerrahoğlu İsmail,Usül s. 43. / (8)-Tirmizi,Savm,38; A. Hanbel, VI. 238 et-Tac,II,93. / (9)- et- Tâc II, 93; Elmalılı a.g.e., IV, 2492. / (10)-et-Tâc,II,93.)

Kaynak: M. Sâmi Ramazanoğlu, Mustafa Eriş, Altınoluk Dergisi, Sayı: 25 – 49.